مستمری بازماندگان یکی از خدمات و حمایتهای سازمان تامین اجتماعی است که در صورت فوت بیمه شده یا مستمری بگیر به بازماندگان واجد شرایط وی، پرداخت خواهد شد. بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی در یکی از حالات زیر استحقاق دریافت مستمری بازماندگان را خواهند داشت:
در صورت فوت بیمه شده بازنشسته ( بند ١ ماده ٨٠ قانون )
در صورت فوت بیمه شده از کارافتاده کلی مستمری بگیر( بند ٢ ماده ٨٠ قانون )
- در صورت فوت بیمه شده‌ای که در ده سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یکسال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه ٩٠ روز کار را پرداخت کرده باشد.( اصلاحیه بند٣ ماده٨٠ قانون )
چنانچه بیمه شده فاقد شرایط مقرر در این بند باشد ولی حداقل ٢٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد. ( تبصره ٢ اصلاحیه بند٣ماده٨٠ قانون )
در صورتی که بیمه شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده لیکن دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا 20 سال باشد. (تبصره ٣ اصلاحیه بند٣ ماده ٨٠ قانون و قانون تعیین تکلیف تامین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند.)
در مواردی که بیمه شده در اثر حادثه ناشی ازکار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند. ( بند ٤ ماده ٨٠ قانون )
بازماندگان واجد شرایط متوفی که استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت عبارتند از:
- عیال دائم بیمه شده متوفی
- شوهر بیمه شده زن متوفی؛ مشروط بر اینکه اولاً تحت تکفل زن بوده و ثانیاً سن او از شصت سال متجاوز باشد و یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون تامین اجتماعی از کارافتاده بوده و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکند.
- فرزند ذکور متوفی؛ به موجب مفاد بند ( ٢ ) ماده ٨١ قانون در صورتی که سن آن کمتر از هیجده سال تمام بوده و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته یا به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون تأمین اجتماعی قادر به کار شناخته نشود ، استحقاق دریافت مستمری بازماندگان را داشته لیکن به استناد مفاد بند ( ٣ ) ماده ٤٨ قانون حمایت خانواده از 1392/2/7 ( تاریخ لازم الاجرا شدن قانون حمایت خانواده ) حداکثر سن فرزند ذکور تا بیست سالگی ( حداکثر ١٩ سال تمام) تغییر و پس از آن منحصرا ً در صورت اشتغال به تحصیل در مقاطع دانشگاهی تعیین شده و یا اینکه معلول ازکارافتاده نیازمند شناخته شود.
- فرزند اناث متوفی در صورتی که فاقد شغل و شوهر باشد.
- فرزند خوانده؛ در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب مجلس شورای اسلامی و آئین نامه اجرایی هیات وزیران، فرزندخوانده در حکم فرزند حقیقی بوده و از کلیه حقوق و مزایای قانونی بهره مند خواهد شد.
- پدر و مادر متوفی؛ در صورتی که اولاً تحت تکفل او بوده، ثانیاً سن پدر از 60 سال و سن مادر از 55 سال تجاوز کرده باشد و یا آنکه به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١قانون تأمین اجتماعی از کارافتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکنند. لازم به ذکر است در صورت فوت مادر و پدر که هر دو بیمه پرداز سازمان بوده‌اند، فرزندان آنان می‌توانند با رعایت سایر شرایط از هر دو مستمری تواماً استفاده کنند.
مستمری بازماندگان یکی از خدمات و حمایتهای سازمان تامین اجتماعی است که در صورت فوت بیمه شده یا مستمری بگیر به بازماندگان واجد شرایط وی، پرداخت خواهد شد. بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی در یکی از حالات زیر استحقاق دریافت مستمری بازماندگان را خواهند داشت:
در صورت فوت بیمه شده بازنشسته ( بند ١ ماده ٨٠ قانون )
در صورت فوت بیمه شده از کارافتاده کلی مستمری بگیر( بند ٢ ماده ٨٠ قانون )
- در صورت فوت بیمه شده‌ای که در ده سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یکسال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه ٩٠ روز کار را پرداخت کرده باشد.( اصلاحیه بند٣ ماده٨٠ قانون )
چنانچه بیمه شده فاقد شرایط مقرر در این بند باشد ولی حداقل ٢٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد. ( تبصره ٢ اصلاحیه بند٣ماده٨٠ قانون )
در صورتی که بیمه شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده لیکن دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا 20 سال باشد. (تبصره ٣ اصلاحیه بند٣ ماده ٨٠ قانون و قانون تعیین تکلیف تامین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند.)
در مواردی که بیمه شده در اثر حادثه ناشی ازکار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند. ( بند ٤ ماده ٨٠ قانون )
بازماندگان واجد شرایط متوفی که استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت عبارتند از:
- عیال دائم بیمه شده متوفی
- شوهر بیمه شده زن متوفی؛ مشروط بر اینکه اولاً تحت تکفل زن بوده و ثانیاً سن او از شصت سال متجاوز باشد و یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون تامین اجتماعی از کارافتاده بوده و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکند.
- فرزند ذکور متوفی؛ به موجب مفاد بند ( ٢ ) ماده ٨١ قانون در صورتی که سن آن کمتر از هیجده سال تمام بوده و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته یا به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون تأمین اجتماعی قادر به کار شناخته نشود ، استحقاق دریافت مستمری بازماندگان را داشته لیکن به استناد مفاد بند ( ٣ ) ماده ٤٨ قانون حمایت خانواده از 1392/2/7 ( تاریخ لازم الاجرا شدن قانون حمایت خانواده ) حداکثر سن فرزند ذکور تا بیست سالگی ( حداکثر ١٩ سال تمام) تغییر و پس از آن منحصرا ً در صورت اشتغال به تحصیل در مقاطع دانشگاهی تعیین شده و یا اینکه معلول ازکارافتاده نیازمند شناخته شود.
- فرزند اناث متوفی در صورتی که فاقد شغل و شوهر باشد.
- فرزند خوانده؛ در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب مجلس شورای اسلامی و آئین نامه اجرایی هیات وزیران، فرزندخوانده در حکم فرزند حقیقی بوده و از کلیه حقوق و مزایای قانونی بهره مند خواهد شد.
- پدر و مادر متوفی؛ در صورتی که اولاً تحت تکفل او بوده، ثانیاً سن پدر از 60 سال و سن مادر از 55 سال تجاوز کرده باشد و یا آنکه به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١قانون تأمین اجتماعی از کارافتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکنند. لازم به ذکر است در صورت فوت مادر و پدر که هر دو بیمه پرداز سازمان بوده‌اند، فرزندان آنان می‌توانند با رعایت سایر شرایط از هر دو مستمری تواماً استفاده کنند.