شيوه اجرايي قانون ماليات مستقيم جديد اعلامي سازمان مالياتي
"مطابق با ماده 97 اصلاحيه اخير قانون مذكور، درآمد مشمول ماليات اشخاص حقيقي موضوع اين قانون
كه مكلف به تسليم اظهارنامه مالياتي مي باشند به استناد اظهارنامه مالياتي مودي كه با رعايت مقررات مربوط تنظيم وارائه شده و مورد پذيرش قرار گرفته با شد، خواهد بود. سازمان امور مالياتي كشور مي تواند اظهارنامه هاي مالياتي دريافتي را بدون رسيدگي قبول و تعدادي از آنها را بر اساس معيارها و شاخصهاي تعيين شده و يا به طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسيدگي قرار دهد. در صورتي كه مودي از ارائه اظهارنامه مالياتي در مهلت قانوني ومطابق با مقررات خودداري كند، سازمان امور مالياتي كشور نسبت به تهيه اظهارنامه مالياتي برآوردي براساس فعاليت و اطلاعات اقتصادي كسب شده موديان از طرح جامع مالياتي و مطالبه ماليات متعلق به موجب برگ تشخيص ماليات اقدام مي كند. در صورت اعتراض مودي چنانچه ظرف مدت سي روز از تاريخ ابلاغ برگ تشخيص ماليات،نسبت به ارائه اظهارنامه مالياتي مطابق مقررات مربوط اقدام كند، اعتراض مودي طبق مقررات اين قانون موردرسيدگي قرار مي گيرد، اين حكم مانع از تعلق جريمه ها و اعمال مجازات هاي عدم تسليم اظهارنامه مالياتي درموعد مقرر قانوني نيست .
حكم موضوع تبصره ماده ( 239 ) اين قانون در اجراي اين ماده جاري است.
بنابراين با عنايت به مراتب فوق، نكته حائز اهميت اين است كه در ر سيدگي هاي آتي براي عملكرد سال
1398 روش تشخيص على الراس حذف و رسيدگي ها بر مبناي اظهار نامه موديان صورت خواهد پذيرفت. براي انجام اين مهم، در اصلاحيه اخير قانون مورد بحث تكاليفي بر عهده موديان محترم مالياتي گذاشته شده كه از جمله آن مي توان به مفاد ماده 95 قانون ماليات هاي مستقيم اصلاحي مصوب31/04/1394 اشاره نمود كه اشعار مي دارد صاحبان مشاغل موضوع اين فصل موظفند دفاتر و يا اسناد و مدارك حسب مورد را كه با رعايت اصول و ضوابط مربوط از جمله اصول و ضوابط مربوط به تنظيم دفاتر تجاري موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظيم ميگردد براي تشخيص درآمد مشمول ماليات، نگهداري و اظهار نامه مالياتي خود را بر اساس آنها تنظيم كنند.
بر اين اساس و مطابق با آيين نامه اجرايي مربوطه كه به موجب بخشنامه شماره 118/94/200 مورخ 09/12/1394 اين سازمان موضوع ابلاغ آيين نامه اجرايي مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارك و روش هاي نگهداري آنها از ماشيني (مكانيزه) و د ستي و نمونه اظهارنامه مالياتي و نيز نحوه ارائه آنها براي ر سيدگي و تشخيص در آمد مشمول ماليات ابلاغ گرديده ا ست، صاحبان مشاغل بر اساس شاخص ها و معيارهايي از قبيل حجم فعاليت و با نوع به سه گروه ذيل تقسيم مي شوند
1- حجم فعاليت:
1-1 -گروه اول
به صاحبان مشاغلي اطلاق مي گردد كه ميزان فروش كالا و خدمات سال قبل آنها بيش از سه ميليارد تومان ميباشد.
چنانچه ميزان فروش موديان مذكور مشخص نباشد، مودياني در اين گروه قرار ميگيرند كه ده برابر در آمد مشمول ماليات قطعي شده (قبل از كسر معافيت) طبق آخرين برگ ماليات قطعي (مجموع اصلي و متمم) عملكرد سال 1391و به بعد كه تا تاريخ پايان دي ماه سال قبل از شروع سال مالياتي ابلاغ شده باشد، مبلغ سه ميليارد تومان و بيشتر باشد .در خصوص مشاغل صرفأ خدماتي ٪ 50 مبالغ تعيين شده فوق الذكر ملاك مي باشد . يعني در خصوص شاخص فروش، معيار بيش از يك ميليارد و پانصد ميليون تومان و در خصوص شاخص درآمد مشمول به ميزان پنج برابر،ملاك عمل مي باشد.
1-2- گروه دوم
به صاحبان مشاغلي اطلاق مي گردد كه ميزان فروش كالا و خدمات سال قبل آنها بيش از يك ميليارد تومان و تا سه ميليارد تومان مي باشد چنانچه ميزان فروش موديان مذكور مشخص نباشد، مودياني در اين گروه قرار ميگيرند كه ده برابر در آمد مشمول ماليات قطعي شده (قبل از كسر معافيت) طبق آخرين برگ ماليات قطعي (مجموع اصلي ومتمم) عملكرد سال 1391 و به بعد كه تا تاريخ پايان دي ماه سال قبل از شروع سال مالياتي ابلاغ شده باشد، بيشتر ازمبلغ يك ميليارد تومان و تا سه ميليارد تومان باشد . در خصوص مشاغل صرفاً خدماتي 50 ٪ مبالغ تعيين شده فوق الذكر ملاك مي باشد. يعني در خصوص شاخص فروش، معيار بيش از پانصد ميليون تومان و تا يك ميليارد و پانصد ميليون تومان و در خصوص شاخص در آمد مشمول به ميزان پنج برابر، ملاك عمل مي باشد.
1-3-گروه سوم
به صاحبان مشاغلي اطلاق مي گردد كه ميزان فروش كالا و خدمات سال قبل آنها كمتر از يك ميليارد تومان ميباشد. چنانچه ميزان فروش موديان مذكور مشخص نباشد، مودياني در اين گروه قرار ميگيرند كه ده برابر در آمد مشمول ماليات قطعي شده (قبل از ك سر معافيت) طبق آخرين برگ ماليات قطعي (مجموع ا صلي و منمم ) عملكردسال 1391 و به بعد كه تا تاريخ پايان دي ماه سال قبل از شروع سال مالياتي ابلاغ شده باشد، كمتر از مبلغ يك ميليارد تومان باشد . در خصوص مشاغل صرف خدماتي ٪ 50 مبالغ تعيين شده فوق الذكر ملاك مي باشد . يعني در خصوص شاخص فروش، معيار كمتر از مبلغ پانصد ميليون تومان و در خصوص شاخص در آمد مشمول به ميزان پنج برابر، ملاك عمل مي باشد.
2- نوع فعاليت: صاحبان محترم م شاغل مي باي ست اين نكته را مورد توجه ويژه قرار دهند كه م شاغل زير در هرصورت، با هر ميزان فروش و هر ميزان درآمد مشمول ماليات (خدماتي و غير خدماتي ) جزء موديان گروه اولمحسوب مي گردند:
- دارندگان كارت بازرگاني (وارد كنندگان و صادر كنندگان)
- صاحبان كارخانه ها و واحدهاي توليدي و بهره برداران معدن داراي جواز تأسيس و پروانه بهره برداري
از وزارتخانه ذي ربط .
- صاحبان هتل هاي سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بيمارستان ها، زايشگاه ها، كلينيك هاي تخصصي
- صاحبان مشاغل صرافي
- فروشگاه هاي زنجيره اي داراي مجوز فعاليت از وزاتخانه ذي ربط
با تفاسير عنوان شده و نظر به اينكه وفق ماده 97 اصلاحيه اخير قانون مالياتهاي مستقيم، درآمد مشمول ماليات اشخاصي كه مكلف به تسليم اظهارنامه مي باشند، به استناد اظهار نامه هايي است كه با رعايت مقررات مربوط تنظيم و ارائه شده باشد، از اين رو با توجه به اهميت اظهارنامه تسليمي توسط موديان محترم، اهم مشخصات و اطلاعات مورد نياز اظهار نامه هاي مربوط به هريك از گروه هاي موصوف ابلاغي به موجب بخشنامه شماره118/94/200 مورخ 09/12/1394 اين سازمان موضوع ابلاغ آيين نامه اجرايي موضوع ماده ( 95 ) اصلاحبه اخير قانون فوق الذكر، به شرح ذيل بيان مي گردد. خاطر نشان مي سازد كه در اين خصوص، فرم هاي مربوطه توسط اين سازمان طراحي ودر اختيار موديان محترم قرار مي گيرد.
مشخصات اظهارنامه هاي مربوط به گروه اول
1- اطلاعات هويتي شامل اطلاعات هويتي و مكاني و مجوزهاي فعاليت اقتصادي .
2- درآمد مشمول ماليات، بخشودگي هاي مالياتي، معافيت هاي قانوني و ماليات متعلق .
3-صورت حساب سود و زيان
4-ترازنامه.
5-اطلاعات حساب هاي بانكي مربوط به فعاليت شغلي .
مشخصات اظهارنامه هاي مربوط به گروه دوم
1-اطلاعات هويتي شامل اطلاعات هويتي و مكاني و مجوزهاي فعاليت اقتصادي .
2-درآمد مشمول ماليات، بخشودگي هاي مالياتي، معافيت هاي قانوني و ماليات متعلق.
3-صورت در آمد و هزينه (اطلاعات خريد و فروش كالا و خدمات و هزينه هاي مربوط).
4-اطلاعات اموال و دارايي ها مربوط به فعاليت شغلي .
5-اطلاعات حساب هاي بانكي مربوط به فعاليت شغلي .
مشخصات اظهارنامه هاي مربوط به گروه سوم
1-اطلاعات هويتي شامل اطلاعات هويتي و مكاني و مجوزهاي فعاليت اقتصادي .
2-درآمد مشمول ماليات، بخشودگي هاي مالياتي، معافيت هاي قانوني و ماليات متعلق .
3-خلاصه در آمد و هزينه (اطلاعات خريد و فروش كالا و خدمات و هزينه هاي مربوط).
4-اطلاعات حساب هاي بانكي مربوط به فعاليت شغلي اظهارنامه اشخاص حقوقي و شركت ها طبق مفاد ماده 110 قانون مالياتهاي مستقيم و بند (ب) ماده 132 ا صلاحي قانون مزبور، اظهارنامه اشخاص حقوقي و شركت ها طبق نمونه اي است كه توسط اين سازمان تهيه مي شود . بر اين اساس عناوين مهم اظهارنامه اشخاص حقوقي طبق نمونه مذكور به شرح ذيل مي باشد:
اطلاعات هويتي
مجوزها و درآمد مشمول ماليات
در آمد هاي معاف
هزينه ها
ترازنامه
صورت حساب سود و زيان
گردش حساب سود و زيان انباشته
صورت حساب سرمايه
در آمد پيمانكاري
واردات و صادرات
اطلاعات سرمايه گذاري
اطلاعات مربوط به كل حسابهاي بانكي شخص حقوقي
با توجه به توضيحات فوق اظهارنامه هايي كه با شرايط مقرر و با رعايت مقررات پيش گفته، تنظيم و در مهلت مقررقانوني ارسال شود، مورد پذيرش اين سازمان قرار خواهد گرفت. مورد پذيرش قرار گرفتن، بدين معني مي باشد كه بدون رسيدگي همان ميزان درآمد با سود زباني را كه مودي محترم ابراز نموده است عينا مورد قبول واقع و بدون صدور برگ تشخيص ماليات، برگ قطعي صادر و به مودي ابلاغ مي گردد.
لازم به ذكر ا ست، وفق مفاد قسمت اخير ماده 97 قانون مالياتهاي مستقيم، سازمان امور مالياتي كشور مي تواند درجهت راستي آزمايي مندرجات اظهارنامه و در آمد با سود زيان ابرازي مودي، تعدادي از اظهار نامه ها را بر اساس شاخص ها و معيارهاي تعيين شده مورد بررسي و حسابرسي قرار دهد.
اظهارنامه هاي مالياتي تسليمي موديان، بر اساس معيارها، شاخص ها و قواعدي كه هر ساله در موتور ريسك سامانه سنيم طرح جامع مالياتي پيش بيني مي گردد، تطبيق داده مي شود. در اين صورت :
در خصوص اظهار نامه هايي كه ريسك آن وفق شرايط يادشده در سطح پايين تشخيص داده شود، مورد
پذيرش قرار گرفته و برگ قطعي ماليات صادر و به مودي ابلاغ مي گردد.
اظهارنامه هايي كه با درجه ريسك متوسط شناسايي گردد، مورد حسابرسي واقع مي گردد.
همچنين پرونده مالياتي اظهارنامه هايي كه درجه ريسك آن ها وفق معيارهاي مربوطه در حد بالا تشخيص
داده شود، به كارگروه ويژه منتخب سازمان امور مالياتي كشور جهت حسابرسي ويژه ارجاع خواهدگرديد.
با عنايت به مراتب پيش گفته و با تأكيد بر اينكه در اجراي مواد 166 و 169 مكرر قانون مالياتهاي مستقيم اصلاحي مصوب 31/04/1394 ، اطلاعات مربوط به فعاليت هاي اقتصادي تمامي فعالين اقتصادي در پايگاه جامع اطلاعات مالياتي اين سازمان جمع آوري، پالايش و تجزيه و تحليل مي گردد، اين سازمان از كليه موديان محترم مالياتي و درتمامي منابع مالياتي اشخاص حقوقي، مشاغل، املاك و ... درخواست مي نمايد اظهارنامه مالياتي خود را صرفا منطبق با واقعيات تنظيم و ارسال نمايند تا مشمول فرآيند رسيدگي به اظهار نامه هاي با ريسك بالا و حسابرسي ويژه مربوط به اينگونه اظهارنامه ها نگردند.
سازمان امور مالياتي در خصوص آن دسته از موديان محترمي كه از ارسال اظهارنامه مالياتي در مهلت قانوني
خودداري نموده اند نيز بر اساس اطلاعات و فعاليت هاي اقتصادي موجود در پايگاه اطلاعات مالياتي (كسب شده ازطرح جامع مالياتي)، نسبت به ايجاد اظهارنامه برآوردي و مطالبه ماليات به موجب برگ تشخيص و ابلاغ آن اقدام نمايد.
نكته حائز اهميت اين است كه از اينگونه موديان علاوه بر ماليات و ساير جرايم از بابت عدم تسليم 0اظهار نامه مالياتي در موعد مقرر قانوني، جريمه غير قابل بخشش معادل سي درصد 30 % ماليات متعلق براي اشخاص حقوقي و صاحبان مشاغل موضوع قانون مورد بحث و ده درصد 10 % ماليات متعلق براي ساير موديان، مطالبه و وصول ميگردد."